Μέρος 3

Σύγχρονες εφαρμογές της βιοτεχνολογίας

Ιατρική

Η Βιοτεχνολογία έχει συμβάλει αποτελεσματικά σε τρεις βασικούς στόχους της Ιατρικής, που είναι η έγκαιρη διάγνωση μιας ασθένειας, η πρόληψη και η αποτελεσματική θεραπεία της. 

Η έγκαιρη διάγνωση μιας ασθένειας απαιτεί την ανάπτυξη ευαίσθητων τεχνικών που μπορούν να εντοπίσουν την ασθένεια στα αρχικά της στάδια, πριν να εμφανιστούν τα συμπτώματά της στον οργανισμό, να ανιχνεύσουν κάποια μόλυνση από παθογόνους οργανισμούς ή να διαπιστώσουν την ύπαρξη κάποιας κληρονομικής ασθένειας. 

Η πρόληψη σοβαρών ασθενειών όπως η ηπατίτιδα Β, η πολιομυελίτιδα και η φυματίωση χρειάζεται πιο εξελιγμένα, επαρκώς ασφαλή αλλά και οικονομικά προσιτά εμβόλια. Επίσης η ανάπτυξη εμβολίων για την πρόληψη ασθενειών όπως το AIDS, η μηνιγγίτιδα και ο καρκίνος είναι πλέον επιτακτική ανάγκη. 

Η αποτελεσματική θεραπεία προϋποθέτει την κατανόηση των βιοχημικών μηχανισμών και του γενετικού υπόβαθρου της ασθένειας, για να εφαρμοστεί η κατάλληλη θεραπεία είτε με φαρμακευτική αγωγή είτε ακόμη και με «γενετική διόρθωση» της βλάβης

Βιομηχανία

Οι μικροοργανισμοί βρίσκουν μεγάλη εφαρμογή στη βιομηχανία όπου χρησιμοποιούνται σε ευρεία κλίμακα για να παράγουν προϊόντα εμπορικής αξίας. Στις παλαιότερες εφαρμογές περιλαμβάνεται η παραγωγή μπίρας και κρασιού με αλκοολική ζύμωση. Ακολούθησε η παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων, αντιβιοτικών, ενζύμων και άλλων χημικών ουσιών. Σε όλες αυτές τις διαδικασίες γινόταν προσπάθεια να παραχθεί το προϊόν που ενδιαφέρει σε μεγάλη ποσότητα, δηλαδή να υπάρχει υψηλή απόδοση.

Αυτό γινόταν με δύο μεθόδους:

• Τη γενετική βελτίωση των οργανισμών με παραδοσιακό τρόπο (επιλογή στελεχών με υψηλή απόδοση και διασταυρώσεις).

• Τη βελτιστοποίηση της διαδικασίας που ακολουθείται για την παραγωγή του προϊόντος.

Σήμερα η Βιοτεχνολογία έρχεται να συμβάλει στις παραδοσιακές μεθόδους. Έτσι με την τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA δημιουργήθηκαν γενετικά τροποποιημένοι μικροοργανισμοί που παράγουν προϊόντα με βελτιωμένες ιδιότητες

Γεωργία   

Όπως συμβαίνει με κάθε κυριαρχία, έτσι και στην περίπτωση της βιοτεχνολογίας χρειάζεται μια ηθική βάση για την δικαιολόγήση της. Έτσι, αυτά που παρουσιάζει η επιστήμη της βιοτεχνολογίας και οι υποστηριχτές της (εταιρείες, πολιτικοί, επιστήμονες δημοσιογράφοι κλπ.) ως οφέλη από τους γ.τ.ο., συνοψίζονται στα εξής:

      Μείωση της χρήσης ζιζανιοκτόνων – εντομοκτόνων

Ωστόσο, μετά από έρευνες που έγιναν στις ΗΠΑ σε μεταλλαγμένες καλλιέργειες με εκτεταμένη χρήση ζιζανιοκτόνου RoundUp, αποδείχτηκε ότι η κατανάλωση του αυξήθηκε κατά 50%. Για αυτόν τον λόγο άλλωστε, η Monsanto ζήτησε να αυξηθούν κατά 200 φορές τα όρια υπολειμμάτων glyphosate (συστατικό του RoundUp) που εγκρίνει η FDA ( Food & Drug Association – Ένωση Τροφίμων & Φαρμάκων, Αμερική), στην γενετικά τροποποιημένη RoundUp ready σόγια που προωθεί.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τα εντομοκτόνα. Μεταλλαγμένες ποικιλίες πατάτας καλαμποκιού και βαμβακιού, παράγουν συνεχώς την εντομοκτόνα ουσία δ-ενδοτοξίνη του βακίλου Θουριγγίας. Η συνεχής έκκριση της εντομοκτόνου ουσίας και η παρουσία της σε όλους τους ιστούς των γ.τ φυτών, είχε σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη ανθεκτικότητας στα έντομα που προσβάλλουν το καλαμπόκι και το βαμβάκι. Μετά από τρία χρόνια επαφής με τα γ.τ. φυτά, η ανθεκτικότητα στη συγκεκριμένη εντομοκτόνο τοξίνη αυξήθηκε μέχρι και 5.000 φορές, κάτι που δεν είχε παρατηρηθεί μετά από 38 χρόνια χρήσης του φυσικού μικροοργανισμού από βιολογικούς και συμβατικούς καλλιεργητές. Τελικά, η καλλιέργεια μεταλλαγμένων ποικιλιών συνεπάγεται περισσότερα και ισχυρότερα εντομοκτόνα και σαφώς υψηλότερο κόστος.

       Αύξηση της παραγωγής

Είναι όμως αυτό το ερώτημα; Το ερώτημα είναι με ποιες επιπτώσεις και με τι κόστος. Επιπλέον, η αύξηση της παραγωγής καθώς και οι μεγαλύτερες αποδόσεις ανά στρέμμα αυτόματα σημαίνουν υπερπαραγωγή και πτώση της τιμής του προϊόντος. Έτσι, ενώ το κόστος παραγωγής έχει αυξηθεί, η τιμή του προϊόντος πέφτει και αγρότες αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την παραγωγή για να μη μείνουν χρεωμένοι.

   Εξάλειψη της πείνας του τρίτου κόσμου

Επιπλέον, ο ισχυρισμός ότι τα γ.τ. προϊόντα και η αύξηση της παραγωγής θα λύσουν το πρόβλημα της πείνας στον τρίτο κόσμο, είναι ένας μύθος. Το πρόβλημα είναι κατασκευασμένο και δημιουργείται από την ασύδοτη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων από τις ανεπτυγμένες χώρες. Μια επίσκεψη στις χωματερές, επιβεβαιώνει τον λάθος τρόπο διαχείρισης των χιλιάδων τόνων αγροτικών προϊόντων.

  Η καλλιέργεια μεταλλαγμένων σπόρων και φυτών είναι ασφαλής για το περιβάλλον.

Άλλος ένας κίνδυνος που μπορεί να προκύψει από την καλλιέργεια γ.τ.ο. είναι η επιμόλυνση των γειτονικών χωραφιών, όπου υπάρχουν συμβατικές και βιολογικές καλλιέργειες. Η γύρη των γ.τ. φυτών μεταφέρεται και επιμολύνει άλλα συγγενικά είδη, δημιουργώντας πρόβλημα στην παραγωγή των γειτονικών καλλιεργειών.

Περιβάλλον

Ο «Βιολογικός Καθαρισμός» είναι υπεύθυνος για την αντιμετώπιση του μολυσμένου νερού. Στις ειδικά διαμορφωμένες μονάδες του βιολογικού καθαρισμού το νερό υφίσταται ειδική επεξεργασία με την οποία γίνεται πολύ πιο καθαρό ως ένα βαθμό. Για παράδειγμα, σε μία πόλη τα αστικά λύματα διοχετεύονται στον βιολογικό καθαρισμό από τον οποίο προκύπτει πιο καθαρό νερό που μπορεί να αξιοποιηθεί στα αρδευτικά έργα για γεωργική χρήση. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται μία μορφή «ανακύκλωσης» του νερού, κάτι το οποίο ωφελεί κατά πολύ το περιβάλλον.

Επίσης, το θετικό αντίκτυπο της βιοτεχνολογίας στο περιβάλλον συναντούμε και στις πετρελαιοκηλίδες. Οι βιοτεχνολογικοί τρόποι διάσπασης των πετρελαιοκηλίδων έχουν σκοπό να καθαρίσουν τον κόσμο από αυτή τη μαύρη θαλάσσια απειλή. Η επεξεργασία γίνεται με μικροοργανισμούς και οδηγεί τελικά στη διάσπαση του πετρελαίου. Η βιοτεχνολογία καλείται να δώσει ένα τέλος στο μολυσμένο με πετρέλαιο νερό με την κάθαρση του οποίου θα μπορούμε να απολαμβάνουμε καθαρές θάλασσες.

Όλα αυτά θα τα δούμε αναλυτικότερα στις επόμενες σελίδες. Θα μελετήσουμε το βιολογικό καθαρισμό και τη διάσπαση των πετρελαιοκηλίδων και θα δούμε αναλυτικά την επίδραση της βιοτεχνολογίας σε αυτά. Είναι πράγματα πολύ σημαντικά και ενδιαφέροντα, τα οποία θα έπρεπε να απασχολούν όλους όσους οραματίζονται ένα καλύτερο αύριο για τον τόπο μας και τις ζωές όλων.

Εργασία απο:         Μάριο Ιωάννου

Γιώργο Παπαβαρνάβα